جمعيت نژاد زبان گويش مذهب 2005-04-13
جمعيت : بر اساس آخرين سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375 جمعيت استان كرمانشاه بالغ بر 1778596 نفر بوده است كه حدود 3 درصد از جمعيت كل كشور را شامل مي شود و از اين نظر در كل كشور داراي رتبه سيزدهم است . از اين تعداد 35/59 درصد در نقاط شهري و 30/39 درصد در نقاط روستائي زندگي مي كرده اند و بقيه جمعيت به صورت غير ساكن مي باشند . از جمعيت فوق 916310 نفر مرد و 862286 نفر آن زن بوده اند كه در نتيجه نسبت جنسي 106 به دست مي آيد يا به عبارتي ديگر در اين استان در مقابل هر 100 نفر زن ، 106 نفر مرد وجود داشته است . اين نسبت در بين اطفال كمتر از يك سال برابر 107 نفر و در بزرگسالان 65 ساله و بيشتر معادل 137 نفر بوده است .از جمعيت اين استان 14/4 درصد در گروه سني 65 ساله و بيشتر قرار داشته اند . 14/55 درصد بين 15 تا 64 ساله و 71/40 درصد كمتر از 15 ساله مي باشند .در سال 1375 ميزان با سوادي در جمعيت 6 ساله و بالاتر استان به 57/76 درصد مي‌رسد كه اين رقم در نقاط شهري 14/97 درصد و در مناطق روستائي و غير ساكن 30/92 درصد به دست آمده است . به عبارتي ديگر در استان به طور متوسط از هر 10 نفر 9 نفر با سواد مي باشد .
نژاد : اگر چه اظهار نظر درباره نژاد كرد ، كاري بس دشوار است ولي به نظر مي رسد كردهاي كرمانشاه ، همچون كردهاي كردستان آريايي تبار و از ساكنان قديم فلات ايران مي باشند . اين قوم يكي از شعبات نژاد آريايي است كه از هزاره دوم پيش از ميلاد وارد ايران شدند و در كوه هاي زاگرس سكني گزيدند . كردها مردماني ايراني تبارند كه زبان ، فرهنگ و آداب و سنن آنان در ارتباط و پيوند با ديگر مردمان در قلمرو زيست اقوام ايراني است . در اسناد سومري و آشوري از بخشي از اقوام ساكن در سرزمين كوهستاني شرق آشور ، شمال شرق و شرق بين النهرين و سرزمين سومر به نام كرتي يا گودي و كارتي و كارد نام برده اند و در منابع ارمني واژه كردوخ بر اينان اطلاق شده است . در آثار يوناني سده چهارم پيش از ميلاد صريحاً به واژه كردوخي اشاره شده كه محققين معتقدند كردوخي كه با كردها ارتباط نژادي داشته اند . از زمان هخامنش تا دوره پس از اسلام اينان به نام « كورد » و « كرد » ناميده شده اند .
زبان : زبان اهالي كرمانشاه كردي است ، زبان كردي خويشاوند نسبي زبان فارسي است زيرا اشتراك قواعد دستوري و ذخيره لغوي زبان هاي ايراني نتيجه خويشاوندي نسبي آنها است . زبان كردي كه شاخه اي از زبان شمال غربي ايراني ميانه است به علت داشتن ادبيات مكتوب اهميت خاصي دارد . با اين حال نفوذ زبان هاي ديگر در اين زبان قابل توجه است . زيرا از زبان هاي عربي ، ارمني ، تركي و فارسي لغات بسيار در آن راه يافته است . سابقه تاريخي كردها و پراكندگي آنان موجب پيدايش گويش هاي بيشماري شده است كه از جمله آنها عبارتند از :
ـ گويش كردي كلهري : اين گويش كردي بيشتر در ميان افراد كلهر مورد استفاده واقع مي شود و مناطقي كه با اين گويش سخن مي گويند شامل بخش بزرگی از شهر کرمانشاه ، ايلات زنگنه ، سنجابي ، احمدوند ، بهتوري ، نانكلي ، پايروندها ،قلخاني ، كرندي ، قلعه زنجيري هاي ساكن كرمانشاه ،گیلانغرب،صحنه و مردم دينور و بخشی های از قصرشيرين و سرپل ذهاب است .
ـ گويش كردي اورامي : اكثر مردم دو ايل بزرگ لهوني در منطقه اورامان جنوبي در كرمانشاه و همچنين طوايف اورامان تخت و اورامان رزاب در حوالي كردستان و نيز ايل بزرگ باجلان كه تعدادي از آنها در دشت ذهاب و بسياري در حوالي خانقين زندگي مي كنند . چندين روستا در منطقه گوران و تمامي مردم كندوله در دينور به اين گويش تكلم مي كنند .
ـ گويش كردي سوراني : بخشی از شهر کرمانشاه ، طوايف متعدد جاف جوانرود و تعدادي از طوايف مهاجرگوران ، مردم دشت ذهاب و جيگيران ، دهستان ریژاب ، ازگله ، طوایف جاف سرپل ذهاب،قصر شیرین و پاوه، سراسر روانسر و ثلاث باباجانی و تيره هايي از اهالي سنجابي و نیز با اين گويش سخن مي گويند . اين گويش شيوه ساده اي از كرمانج است .
ـ گويش لكي : اهالي هرسين ، طوايف كاكاوند ، بالاوند ، جلالوند و عثمان وند به اين گويش تكلم مي كنند . اين گويش آميخته اي از گويش كردي كلهري و لري است . همچنين لغاتي از گويش اورامي نيز دارد .
علاوه بر گويش هاي كردي ، مردم كرمانشاه به زبان فارسي كرمانشاهي!!؟؟ و مردم سنقر به زبان تركي تكلم مي كنند . لهجه فارسي كرمانشاهي !!؟؟خاص اين ديار است .
مذهب : اكثريت قريب به اتفاق جمعيت استان كرمانشاه را مسلمانان تشكيل مي دهد كه در حدود 7/99 درصد مي باشد . در ميان پيروان اسلام این استان شيعيان و اهل تسنن مي باشند . گروهي نيز زير پوشش بدعت هاي ديني با نام اهل حق با حفظ آداب و مناسك و معتقدات دين كهن ايران باستان يعني زردشتي و همچنين با التقاطي از اسلام به حياط ديني خود ادامه مي دهند .به طور كلي اقليت هاي مذهبي استان در مجموع 17/0 درصد از كل جمعيت را تشكيل مي‌دهند كه مهمترين آنها زردشتيان با 12/0 درصد مسيحيان 2/0 درصد و كليميان 3/0 درصد از كل جمعيت را دارد